Program „Czyste Powietrze”, kluczowa inicjatywa wspierająca termomodernizację domów jednorodzinnych w Polsce, powraca 31 marca 2025 roku w znacząco zreformowanej wersji. Po kilkumiesięcznym zawieszeniu, program zostaje wznowiony z licznymi zmianami mającymi na celu zwiększenie jego efektywności oraz wyeliminowanie wcześniej występujących nadużyć.
Dlaczego program został zawieszony?
Pod koniec listopada 2024 roku wstrzymano przyjmowanie nowych wniosków ze względu na wykryte nieprawidłowości, które poważnie zagrażały skuteczności programu. Wśród głównych problemów znalazły się:
- Zawyżanie kosztów usług i materiałów przez nieuczciwych wykonawców
- Kierowanie dotacji do osób zamożnych zamiast do najbardziej potrzebujących
- Niewystarczająca kontrola nad wydatkowaniem środków publicznych
Kluczowe zmiany w programie
Nowa wersja programu „Czyste Powietrze” wprowadza szereg istotnych zmian:
Nowy system wypłaty środków
Zaliczki będą przekazywane bezpośrednio na konto beneficjenta, co zwiększy kontrolę nad wydatkami i zapobiegnie nadużyciom ze strony wykonawców. Dzięki temu to beneficjent będzie miał pełną kontrolę nad tym, jak i komu wypłaca środki za wykonane prace.
Limity dotacji
Wprowadzono maksymalne kwoty dofinansowania dla poszczególnych kategorii kosztów. Rozwiązanie to ma zapobiec sztucznemu zawyżaniu cen usług i materiałów, które było jednym z głównych problemów poprzedniej wersji programu.
Zrewidowane kryteria dochodowe
Najwyższe poziomy dofinansowania będą dostępne wyłącznie dla osób o najniższych dochodach. Dodatkowo wprowadzono wymóg minimalnego okresu posiadania nieruchomości wynoszącego 3 lata przed złożeniem wniosku, co ma zapobiec spekulacjom nieruchomościami w celu uzyskania dotacji.
Wzmocniony system kontroli i audytów
Znacząco zwiększono liczbę kontroli zarówno beneficjentów, jak i wykonawców, aby wyeliminować nieuczciwe praktyki. Kontrole będą przeprowadzane zarówno na etapie rozpatrywania wniosków, jak i podczas realizacji inwestycji oraz po jej zakończeniu.
System operatorów programu
Wprowadzono system operatorów programu, którzy będą bezpłatnie wspierać beneficjentów na każdym etapie realizacji inwestycji – od wypełnienia wniosku, przez wybór wykonawcy, aż po rozliczenie dotacji. Ma to ułatwić dostęp do programu osobom mniej zamożnym i mniej obeznanym z procedurami administracyjnymi.
Harmonogram programu na 2025 rok
- 31 marca 2025: Otwarcie naboru wniosków
- Kwiecień – czerwiec 2025: Kampania informacyjna oraz konsultacje z beneficjentami
- Do końca 2025 roku: Realizacja zatwierdzonych projektów modernizacji
Jak złożyć wniosek?
Aby ubiegać się o dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze”, należy:
- Wejść na stronę czystepowietrze.gov.pl i pobrać aktualny formularz wniosku
- Przygotować wymagane dokumenty, takie jak dowód własności budynku i kosztorys planowanych prac
- Złożyć wniosek online lub w wersji papierowej w odpowiednim Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Podsumowanie
Nowa odsłona programu „Czyste Powietrze” ma na celu realną poprawę jakości powietrza w Polsce poprzez wsparcie termomodernizacji domów i wymianę przestarzałych źródeł ciepła. Dzięki wprowadzonym zmianom, pomoc trafi do osób, które jej najbardziej potrzebują, a proces aplikacji stanie się bardziej przejrzysty i bezpieczny. Reforma programu jest odpowiedzią na wcześniejsze nadużycia i ma zapewnić efektywne wykorzystanie środków publicznych na rzecz poprawy jakości powietrza w Polsce.