Rosnące ceny energii elektrycznej i cieplnej to palący problem polskich gospodarstw i firm. W obliczu globalnych zawirowań na rynkach surowców, rząd zaprezentował nowy plan. Jego celem jest złagodzenie podwyżek i ochrona odbiorców. Dlatego też, analitycy zastanawiają się: co dokładnie proponuje rząd? Jakie rozwiązania wprowadzi? A przede wszystkim, do kogo skierowane jest wsparcie? Przyjrzyjmy się zatem propozycjom i sprawdźmy, co czeka nas w najbliższych miesiącach.
Przyczyny wzrostu cen energii – sytuacja globalna i lokalna
Zanim omówimy plan wsparcia, warto zrozumieć przyczyny wzrostu cen energii. Sytuacja jest złożona. Bowiem wynika z czynników globalnych i lokalnych. Główne przyczyny to:
- Wojna w Ukrainie i kryzys energetyczny w Europie. Agresja Rosji na Ukrainę wywołała turbulencje na rynkach energii w Europie. Ograniczenie dostaw gazu, niepewność i sankcje bez wątpienia podbijają ceny surowców.
- Inflacja i osłabienie złotego. Wysoka inflacja w Polsce i słaby złoty również podnoszą ceny energii. Import surowców staje się droższy.
- Polityka klimatyczna i koszty emisji CO2. Polska redukuje emisję gazów cieplarnianych. Koszty uprawnień do emisji CO2 z kolei wliczają się w cenę energii.
- Inwestycje w transformację energetyczną. Polska przechodzi na ekologiczne źródła energii. Inwestycje w OZE i modernizację sieci w efekcie generują koszty, które wpływają na ceny energii.
Rządowy plan wsparcia – główne założenia i instrumenty
W odpowiedzi na uzasadnione obawy, rząd przedstawił plan wsparcia. Ma on chronić odbiorców przed podwyżkami i przede wszystkim zapewnić stabilność dostaw. Kluczowe elementy planu to:
Zamrożenie cen energii dla gospodarstw domowych do limitu zużycia
Pierwszym i najważniejszym filarem planu jest zamrożenie cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. W tym celu, obowiązuje limit zużycia. Poniżej limitu cena energii będzie gwarantowana. Ochroni ją to przede wszystkim przed wahaniami rynkowymi. Powyżej limitu ceny będą natomiast rynkowe. Rząd dlatego też doprecyzuje limit i gwarantowaną cenę.
Dodatki energetyczne dla potrzebujących
Plan przewiduje również dodatki energetyczne dla gospodarstw o niskich dochodach. W ten sposób, pomoc otrzymają osoby dotknięte wzrostem cen energii. Dodatki wypłacą jednorazowo lub w ratach. A co za tym idzie, pomogą one pokryć część rachunków. Kryteria dochodowe i wysokość dodatków rząd ostatecznie ustali w odpowiednich ustawach.
Wsparcie dla firm energochłonnych
Rząd doskonale wie, że wzrost cen energii uderza także w firmy, szczególnie energochłonne. Dla nich planowane jest dlatego też wsparcie ochrony konkurencyjności gospodarki. W praktyce mogą to być dotacje do kosztów energii, kredyty na efektywność energetyczną i inne formy pomocy. Rząd aktualnie opracowuje szczegóły wsparcia dla firm.
Działania na rzecz stabilizacji rynku energii
Oprócz doraźnego wsparcia, rząd zapowiada również działania dla długoterminowej stabilizacji rynku energii. Chodzi przede wszystkim o rozwój OZE, modernizację sieci, dywersyfikację źródeł surowców i wzmacnianie bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Kto skorzysta na planie wsparcia i jakie są wątpliwości?
Plan wsparcia przede wszystkim skierowany jest do gospodarstw, osób o niskich dochodach i firm energochłonnych. W rezultacie, najwięcej zyskają gospodarstwa o niższym i średnim zużyciu energii. Ponieważ zmieszczą się w limicie gwarantowanych cen. Co więcej, dodatki energetyczne w szczególności pomogą najbardziej potrzebującym. Ochronią ich tym samym przed ubóstwem energetycznym. Z kolei wsparcie firm ma na celu utrzymać konkurencyjność gospodarki. A dzięki temu, zapobiegnie wzrostowi cen towarów i usług.
Mimo to, plan budzi jednak wątpliwości. Krytycy zwracają uwagę na:
- Po pierwsze, zamrożenie cen to niestety rozwiązanie doraźne. Nie rozwiązuje bowiem problemów systemowych rynku energii.
- Po drugie, limity zużycia mogą okazać się za niskie dla większych gospodarstw lub osób ogrzewających domy elektrycznie.
- Po trzecie, koszt planu wsparcia bez wątpienia może być wysoki. I w efekcie obciąży budżet państwa.
- Wreszcie, długoterminowa skuteczność planu oczywiście zależy od reform energetyki. A także przyspieszenia transformacji.
Podsumowanie – ochrona odbiorców i stabilizacja rynku priorytetem
Rządowy plan wsparcia to konkretna odpowiedź na wyzwanie wzrostu cen energii. Ma on przede wszystkim chronić odbiorców przed podwyżkami i zapewnić pewien poziom stabilności rynku. Kluczowe instrumenty to przede wszystkim zamrożenie cen do limitu, dodatki energetyczne i wsparcie firm.
Jednakże, skuteczność planu będzie zależała od wielu czynników, w tym od konkretnych detali wdrożenia, sytuacji na rynkach energii, i efektywności działań na rzecz długoterminowej transformacji energetycznej. W związku z tym, Polaków czekają kolejne miesiące niepewności cen energii. Mimo to, plan wsparcia ma być tarczą ochronną w tym trudnym czasie.
